ทวีปแอฟริกาเป็นทวีปที่ไม่ค่อยมีคาบสมุทร อ่าว และทะเล เนื้อที่ประมาณ 2 ใน 3 ของทวีปที่เป็นที่ราบสูง
ส่วนลักษณะที่เป็นพื้นที่ราบมีอยู่น้อยมาก และมีขนาดเล็ก ซึ่งส่วนใหญ่ ได้แก่ ดินแดนบริเวณชายขอบของทวีปเท่านั้น
~เขตภูมิประเทศ~
1. เขตที่ราบสูงและภูเขาทางตะวันตกเฉียงเหนือ ในเขตประเทศโมร็อกโค แอลจีเรีย และตูนีเซีย
2. เขตลุ่มแม่น้ำ แอฟริกามีเขตลุ่มแม่น้ำ 4 แห่ง ดังนี้
2.1 ลุ่มน้ำไนล์ เป็นพื้นที่ลุ่มน้ำที่มีบริเวณแคบๆ และเป็นแม่น้ำที่ยาวที่สุดในทวีปแอฟริกาและยาวที่สุดในโลก ส่วนใหญ่อยู่ในประเทศอียิปต์และซูดาน
2.2 ลุ่มน้ำไนเจอร์ ได้แก่ ดินแดนแทบชายฝั่งแม่น้ำในประเทศมาลี ไนเจอร์ และไนจีเรีย มีลักษณะเป็นที่ราบลุ่มอันกว้างขวาง บางตอนเป็นที่ราบต่ำ
ใช้เพาะปลูกไม่ได้
2.3 ลุ่มน้ำแซมเบซี เป็นพื้นที่บริเวณที่แม่น้ำแซมเบซีไหลผ่าน ได้แก้ ดินแดนของประเทศบอตสวานา ซิมบับเว และโมซัมบิก
2.4 ลุ่มน้ำคองโก เป็นพื้นที่อยู่ทางตอนกลางของทวีป และมีพื้นที่กว้างขวางมาก รองจากลุ่มแม่น้ำอะแมซอนในทวีปอเมริกาใต้
แม่น้ำไนล์
3. เขตที่ราบสูงและภูเขาสูง เป็นเขตที่สูงซึ่งมีอยู่ 2 บิริเวณ ได้แก่
3.1 เขตที่ราบสูงและภูเขาสูงทางตะวันออก ลักษณะพื้นที่โดยทั่วไปเป็นที่ราบสูง ได้แก่ ที่ราบสูงเอธิโอเปีย และที่ราบสูงแอฟริกาตะวันออก
นอกจากนั้นยังมีภูเขาไฟที่ครุกครุ่นอยู่และดับแล้ว และมีภูเขาคิลิมานจาโร ในแทนซาเนียซึ่งเป็นภูเขาที่มียอดสูงที่สุดในทวีปแอฟริกา สูงประมาณ 5,870 เมตร
เขตที่สูงภาคตะวันออกมีทะเลสาบขนาดใหญ่อยู่หลายแห่ง เช่น ทะเลสาบวิกตอเรีย ทะเลสาบแทนแกนยิกา และทะเลสาบมาลาวี
ทะเลสาบวิกตอเรีย
3.2 เขตภูเขาและที่ราบสูงภาคใต้ ประกอบด้วยที่ราบสูงทึ่มีความกว้างประมาณ 1,300 กิโลเมตร จากทางตะวันตกถึงตะวันออก เป็นที่ราบสูงหินแกรนิต
อยู่ระหว่างแม่น้ำวาลและแม่น้ำลิมโปโป เรียกว่า เดอะแรนด์ <The Rand> หรือ วิตวอเตอร์สแรนด์ <Witwatersrand> เป็นแหล่งผลิตแร่ทองคำที่สำคัญของโลก
ทางตอนใต้ของเขตมีลักษณะเป็นแอ่งรูปจาน และทางตะวันตกเป็นเขตแห้งแล้งเป็นทะเลยทราย ได้แก่ ทะเลทรายคาลาฮารี และทะเลทรายนามิบ
4. เขตที่ราบสูงภาคตะวันตก เป็นที่ราบกว้างใหญ่มีอาณาเขตตั้งแต่ทะเลทรายสะฮาราถึงอ่าวกินี เป็นที่ราบสูงหินเก่า ภูเขาที่สำคัญในบริเวณนี้ ได้แก่
ภูเขาอะฮักการ์ทางตอนใต้ของประเทศแอลจีเรียและภูเขาทีเบสตีในประเทศชาด ทางให้ของเขตนี้มีที่ราบสูงหลายแห่ง เช่น ที่ราบสูงกินี ที่ราบสูงจอส
ที่ราบสูงแคเมอรูน เป็นต้น
ทะเลทรายสะฮารา
~แหล่งน้ำ~
แหล่งน้ำ จำแนกได้ 2 ลักษณะ ได้แก่ แม่น้ำ กับทะเลและมหาสมุทร
1 แม่น้ำ ทวีปแอฟริกามีแม่น้ำหลายสาย ซึ่งมีความสำคัญต่อการดำรงชีวิตของประชากรในทวีปแอฟริกาอย่างมาก เช่น การอุปโภคบบริโภค การคมนาคมขนส่ง
การผลิตกระแสไฟฟ้า เป็นต้น
แม่น้ำสายสำคัญ ในทวีปแอฟริกา มีดังนี้
1.1 แม่น้ำไนล์ เป็นแม่น้ำสายที่ยาวที่สุดในทวีปแอฟริกาและยาวที่สุดในโลก มีความยาวประมาณ 6,698 กิโลเมตร
1.2 แม่น้ำคองโก เป็นแม่น้ำที่มีความยาวเป็นอันดับ 2 ของทวีปแอฟริกา มีความยาวประมาณ 4,669 กิโลเมตร
1.3 แม่น้ำไนเจอร เป็นแม่น้ำที่มีความยาวเป็นอันดับ 3 ของทวีปแอฟริกา มีความยาวประมาณ 4,170 กิโลเมตร
1.4 แม่น้ำแซมเบซี เป็นแม่น้ำทางด้านตะวันออกเฉียงใต้ของทวีปแอฟริกา มีความยาวประมาณ 2,737 กิโลเมตร
1.5 แม่น้ำออเรนจ์ เป็นแม่น้ำทางด้านแอฟริกาใต้ มีความยาวประมาณ 2,093 กิโลเมตร
1.6 แม่น้ำลิมโปโป เ)้นแม่น้ำทางภาคใต้ของทวีปแอฟริกา มีความยาวระมาณ 1,771 กิโลเมตร
2. ทะเลและมหาสมุทร ในทวีปแอฟริกามีทั้งทะเลสาบน้ำจืด ทะเลน้ำเค็ม และมหาสมุทร
2.1 ทะเลสาบน้ำจืดที่สำคัญของแอฟริกา มี 3 แห่ง คือ ทะเลสาบวิกตอเรียในประเทศแทนซาเนียและยูกันดา เป็นทะเลสาบน้ำจืดที่ใหญ่เป็นอันดับ 2 ของโลก
ทะเลสาบแทนแกนยิกาในประเทศคองโกและประเทศแทนซาเนีย และทะเลสาบมาลาวีหรือทะเลสาบยาซาในประเทศมาลาวี โมซัมบิกและแทนซาเนีย
2.2 ทะเลน้ำ แหล่งน้ำเค็มของทวีปแอฟริกามี 2 บริเวณ ได้แก่ ทะเลเมดิเตอร์เรเนียนทางตอนเหนือของทวีปแอฟริกา
และทะเลแดงทางด้านตะวันออกเฉียงเหนือของทวีป
2.3 มหาสมุทร ทางทิศตะวันออกของทวีปแอฟริกามีมหาสมุทรอินเดีย ซึ่งเป็นน่านน้ำใหญ่ที่อยู่ระหว่างทวีปแอฟริกากับทวีปเอเชีย
ส่วนทางด้านตะวันตกมีมหาสมุทรแอตแลนติก ซึ่งมีประโยชน์อย่างยิ่งต่อการเดินเรือ และการประมงของชาวแอฟริกา